Brugfunctionaris op school lijkt bewezen effectief

Op scholen met een brugfunctionaris wordt meer tijd besteed aan de talentontwikkeling van leerlingen en krijgen leerlingen en gezinnen sneller de juiste hulp. Dat blijkt uit het onderzoek ‘Bruggen tussen school en thuis: ervaren en verwachte effecten van brugfunctionarissen op basisscholen’ van Education Lab in opdracht van het Jeugdeducatiefonds. Zowel leerlingen, ouders als onderwijspersoneel profiteren volop van deze schakel tussen kind, gezin, school en samenleving. Wel zijn er grote verschillen tussen scholen in de ervaren effectiviteit.

Een brugfunctionaris is te vergelijken met een (school) sociaal werker en slaat een brug tussen de school- en thuisomgeving van leerlingen, met name voor leerlingen uit kwetsbare thuissituaties. De brugfunctionaris houdt zich bezig met een breed scala aan vraagstukken rondom onder andere armoede, zorg en onderwijs. Een ‘brugger’ is laagdrempelig benaderbaar en bouwt een vertrouwensband op met leerlingen en ouders/verzorgers. De brugfuctionaris kan problemen vroegtijdig signaleren, extra hulp of ondersteuning bieden en indien nodig doorverwijzen naar de juiste instanties. In navolging van het Belgische Gent begon Groningen al in 2011 met de inzet van brugfunctionarissen. Zaandam volgde in 2019 en in 2022 startten, op initiatief van het Jeugdeducatiefonds en de Gelijke Kansen Alliantie, twintig basisscholen door heel Nederland met de inzet van een brugfunctionaris. Momenteel hebben ruim 1100 scholen in Nederland een brugfunctionaris dankzij een driejarige subsidie van de overheid. Circa 780 van die scholen zijn aangesloten bij het Jeugdeducatiefonds, dat de scholen adviseert en ondersteunt.

Positieve gevolgen voor leerlingen, gezinnen en de school
Education Lab NL, een onderzoeksgroep binnen het Researchcentrum voor Onderzoek en Arbeidsmarkt (ROA), onderzocht de effecten van de brugfunctionaris op de basisschool. “Leerlingen in kwetsbare situaties hebben echt baat bij de hulp van brugfunctionarissen”, vertelt prof. dr. Inge de Wolf, hoogleraar ‘Co-creatie en evaluatie in het Onderwijs’ en directeur van Education Lab. “Ze worden geholpen bij basisbehoeften zoals eten, kleding en schoolspullen, hebben minder stress, gedragen zich beter in de les, zijn vaker op school en komen daarom beter tot leren.”

Ook voor de omgeving van de kinderen biedt de inzet van de brugfunctionaris voordelen. “Leraren, intern begeleiders en schoolleiders worden ontlast en leraren komen daardoor meer aan hun primaire taak, het lesgeven, toe. Daar profiteren alle leerlingen van, en het leidt tot meer werkplezier en minder verzuim bij leerkrachten. Bovendien wordt door tijdige signalering van problemen vaak erger voorkomen. Dit voorkomt zware en kostbare zorg- of hulpverleningstrajecten voor zowel kinderen als ouders.”

Kosten-batenanalyse
De onderzoekers keken ook naar de kosten en baten van de brugfunctionaris. Zij concluderen dat zowel op de korte als lange termijn de inzet van brugfunctionarissen winst oplevert. “Een brugfunctionaris kost geld, maar levert zijn geld dubbel en dwars op”, zegt Hans Spekman, directeur van het Jeugdeducatiefonds. “In deze tijd van lerarentekorten is het ontlasten van leerkrachten de hoofdprijs. Leerkrachten kunnen meer tijd besteden aan rekenen en taal en dat geeft de leerlingen een stevige basis voor nu en later.”

Tussen scholen bestaan wel grote verschillen in de ervaren effectiviteit van brugfunctionarissen. De rol, taken, positionering en ervaring verschilt tussen scholen. Hans Spekman hierover: “Als je het doet, doe het dan goed. De brugfunctionaris moet onderdeel zijn van het team en de school, en het is belangrijk de juiste mensen aan te nemen op basis van de juiste taakomschrijving. Daarom zou een volgende stap kunnen zijn om de brugfunctionaris op te nemen in de onderwijs-cao. Daardoor geef je de brugfunctionaris de vaste positie in het onderwijs waar hij thuishoort.”

Lees voor meer informatie de factscheet of het volledige onderzoeksrapport .