Toolkit Extra Lessen
Wat zegt het onderzoek?
Extra lesprogramma’s tijdens schooltijd zijn kansrijker dan programma’s buiten schooltijd. Tijdens schooltijd zijn met name tutorprogramma’s effectief in het terugdringen van achterstanden waarbij leerwinsten van ongeveer 4 tot 5 maanden kunnen worden gerealiseerd. Dit neemt niet weg dat programma’s buiten schooltijd ook effectief kunnen zijn, waarbij een leervooruitgang van ongeveer 2 maanden kan worden geboekt.
- Diverse onderzoeken wijzen uit welke interventies het meest effectief zijn in het terugdringen van leerachterstanden
- Tutorprogramma’s tijdens schooltijd zijn het meest effectief. Zo kunnen scholen interventies implementeren waarbij leerlingen individueel bijgespijkerd worden in een 1-op-1 setting. Bevoegde leerkrachten zijn hierbij niet nodig, maar vrijwilligers of onderwijsassistenten moeten wel werken volgens een gestructureerd programma en vooraf een intensieve training ontvangen. Het is ook mogelijk om tutoring in kleinere groepen te organiseren waarbij de tutor meerdere leerlingen tegelijkertijd begeleid. Deze vorm van tutoring is over het algemeen iets minder effectief dan 1-op-1 tutoring, maar kan onder voorwaarden even succesvol zijn. Ten slotte kunnen leerlingen ook voor elkaar als tutor fungeren. Verrassend genoeg kan deze vorm van tutoring ook voor flinke leerwinsten zorgen van ongeveer 5 maanden vooruitgang.
- Extra lesprogramma’s buiten schooltijd leveren een bescheiden leerwinst op. Ten eerste kan de schooldag verlengd worden. Dit kan zowel op klasniveau als op groeps- of individueel niveau. Het is hierbij belangrijk dat er voor een effectieve onderwijsvorm wordt gekozen onder leiding van getrainde professionals. Ten tweede, kan een zomerschool worden ingezet om leerachterstanden in te lopen of juist te voorkomen. Gedurende één of meerdere weken wordt dan een gerichte groep leerlingen met een gerichte aanpak onderwezen. Ten derde, zijn er zomerleesprogramma’s waarin leerlingen boeken van school meekrijgen en gedurende de zomervakantie aan de hand van leesstrategieën hun leesvaardigheden verbeteren. Zomerscholen zijn intensiever en effectiever dan zomerleesprogramma’s. Ten slotte, kunnen leerlingen thuis aan de slag met huiswerk. De rol van ouderlijke begeleiding is hierbij zeer belangrijk.
- Iedere succesvolle interventie voldoet aan een aantal voorwaarden. Er zijn een aantal essentiële voorwaarden waaraan extra lessen moeten voldoen om succesvol te zijn, ongeacht het gekozen format; tutoring, verlengde schooldag of zomerschool
- De extra lessen sluiten aan op de specifieke achterstand van de leerling
- De extra lessen zijn van hoge pedagogische en didactische kwaliteit en sluiten goed aan bij de methode of aanpak die in de klas wordt toegepast
- De extra lessen worden op regelmatige basis en gedurende een lange(re) periode uitgevoerd
- De extra lessen worden uitgevoerd door een goed opgeleid of intensief getrainde professional
- De groep is niet te groot
