Education Lab NL gaat samenwerken met Martin Bootsma en Eva Naaijkens

Coronacrisis: effectief onderwijs en aanpak van leerachterstanden

Tijdens de Covid-19 crisis hebben scholen diverse malen moeten schakelen in de wijze waarop onderwijs werd gegeven. Dat moest in een sneltreinvaart. De crisis kwam onverwachts en vroeg meteen om enorme inspanningen van het onderwijsveld om de kwaliteit van het onderwijs hoog te houden. Ondanks alles wat tot nu toe ingezet is om de negatieve gevolgen van de Covid-19 crisis te beperken blijkt uit voorlopig onderzoek dat de leerachterstanden van kwetsbare leerlingen in het afgelopen jaar substantieel toegenomen zijn.  De urgentie om deze achterstanden in te halen is groot. Wanneer dit niet gebeurt heeft de coronacrisis blijvende negatieve effecten voor de ontwikkelkansen van kinderen en zal daarom kansenongelijkheid op langere termijn in stand houden.

Om de negatieve effecten van de COVID-19-crisis voor kinderen zoveel mogelijk te beperken, is het belangrijk dat je snel weet

• wat werkt,
• hoe het werkt en
• wat belangrijke voorwaarden zijn om het werkbaar te maken in de onderwijspraktijk.

Daarom vinden we het belangrijk dat de keuzes die scholen maken om de kwaliteit van het onderwijs te verbeteren, gestoeld moeten zijn op inzichten uit onderzoek en wetenschap.

Samenwerking om kloof te dichten tussen onderzoek en onderwijspraktijk

We weten echter ook hoe lastig het kan zijn om deze inzichten te vertalen naar de werkpraktijk in het klaslokaal. Om allerlei redenen is het moeilijk om de onderwijspraktijk te veranderen en deze in overeenstemming te brengen met de kennis van het onderzoek. Er zijn veel verschillende inzichten, die elkaar soms tegenspreken. Vaak weet je als leraar ook niet welke criteria je moet hanteren om de kwaliteit van het onderzoek te beoordelen en hoe je dus het kaf van het koren kan onderscheiden. Of je weet bijvoorbeeld niet hoe je de inzichten uit wetenschappelijk onderzoek het beste kan analyseren en inzetten in je werksituatie.  Tot slot is er in het onderwijs een structureel tekort aan tijd voor reflectie en evaluatie.

Dankzij een subsidie van ZonMW zijn Education Lab NL en Martin Bootsma en Eva Naaijkens van de Alan Turingschool in Amsterdam  in oktober 2020 een samenwerking met elkaar aangegaan waarmee we ons willen inspannen om de kloof tussen onderwijspraktijk en wetenschap te dichten. En dit kan alleen wanneer we allemaal uit eigen kennis en kunde een bijdrage proberen te leveren aan de totstandkoming van de effectieve oplossingen.

Wij werken samen op vier verschillende terreinen:

(1) Wij analyseren de behoeften van het veld. Gezamenlijk en in overleg met andere collega’s uit het onderwijsveld hebben we een aantal brandende praktijkvraagstukken van deze periode gedefinieerd en gekeken naar mogelijk oorzaken van de onderliggende problematiek. Het gaat hier om de vragen zoals: Hoe kunnen we extra onderwijstijd het beste inzetten om leerachterstanden in te halen? Hoe kunnen we ouderbetrokkenheid verhogen? En: Hoe kun je afstandsonderwijs het beste vormgeven?

(2) Wij doen onderzoek naar veelbelovende aanpakken, en maken handreikingen voor scholen. Op basis van literatuuronderzoek brengen we samen de kansrijke aanpakken om leerachterstanden in te halen in kaart. De literatuurstudie baseert zich op onderzoek dat oorzaak en gevolg kan onderscheiden, het zogenaamde experimentele of quasi-experimentele onderzoek. Zo kunnen we zo goed mogelijk inschatten wat de effecten zijn van een aanpak. In de evaluatie wordt in de eerste plaats gekeken naar studies die in de EU-landen en de Verenigde Staten zijn uitgevoerd.

(3) Wij maken een vertaalslag naar de Nederlandse praktijk. We proberen beter te begrijpen wat precies in een ander land in een vergelijkbare context effectief gebleken is. En of een vergelijkbare aanpak ook in Nederland werkzaam zou zijn en zo niet, welke aanpassingen dan nodig zouden zijn. Tegelijkertijd zijn we op zoek gegaan naar veelbelovende ideeën uit onze eigen praktijk en ervaring. Door deze inzichten naast elkaar te zetten, ontstaan concrete nieuwe ideeën over wat effectief zou kunnen zijn om leerachterstanden in te halen. Daarnaast verkrijgen we ook nog inzicht in wat we nog niet weten en welk nader onderzoek nodig zou zijn om deze inzichten wel te creëren.

(4) Wij delen onze inzichten. De inzichten uit dit gezamenlijk onderzoek zullen we in de komende drie maanden omzetten in handreikingen voor scholen.  Hierin worden algemene aanbevelingen ook omgezet naar praktische en concreet beschreven aanpakken voor scholen die als doel hebben om de HOE-vraag beter te beantwoorden. Hier bouwen we voort op de eerder ontwikkelde kwaliteitskaarten van Martin Bootsma en Eva Naaijkens (Enigma Onderwijs).

Wil je meer weten en inzichten vanuit ons onderzoek voor je eigen school gebruiken? Blijf ons volgen op deze website en natuurlijk via social media.